Mae Sefydliad y Glowyr, Coed Duon, yn ganolfan amlbwrpas, broffesiynol i’r celfyddydau perfformio ac yn adeilad hanesyddol eiconig a saif yng nghanol Cymoedd De-ddwyrain Cymru. Heddiw mae’n un o’r theatrau prysuraf a mwyaf bywiog yn Ne Cymru.
Mae Sefydliad y Glowyr, Coed Duon, yn un o’r lleoliadau mwyaf cyffrous i’r celfyddydau perfformio yn Ne Cymru.
Rydym yn creu ac yn cyflwyno celfyddydau proffesiynol a chymunedol o’r ansawdd gorau i amrywiaeth fawr o gynulleidfaoedd a chyfranogwyr.
Rydym eisiau i bawb gael mynediad rhwydd i gelfyddydau a diwylliant gwych ac rydym yn gweithio’n galed i greu rhaglen gytbwys sydd wedi’i bwriadu i ysbrydoli, addysgu a difyrru.
Bob blwyddyn rydym yn cynnal cannoedd o ddigwyddiadau a gweithgareddau cyfranogol, gan gynnwys drama, dawns, perfformiadau i’r teulu, cerddoriaeth fyw, opera, llenyddiaeth a chomedi, gan sicrhau y gall pawb brofi rhywbeth at ei ddant.
Sefydliad y Glowyr, Coed Duon, yw’r unig leoliad proffesiynol yn y fwrdeistref sirol. Mae’r awdurdod lleol lle saif y Sefydliad wedi ymrwymo i gefnogi’r celfyddydau fel rhywbeth hanfodol sy’n cael ei werthfawrogi’n fawr a’i goleddu. Mae Cyngor Caerffili yn cydnabod y cyfraniad mae’r celfyddydau’n ei wneud i adfywiad cymdeithasol, diwylliannol ac economaidd y rhanbarth ac i iechyd a lles y preswylwyr.
Mae’r Sefydliad ar gael fel adnodd i sefydliadau cymunedol ac amatur lleol ymarfer neu lwyfannu cynyrchiadau.
Rydym hefyd yn rhoi cymorth i artistiaid proffesiynol a chwmnïau sy’n dod i’r amlwg, er mwyn cefnogi creu theatr newydd.
Yn 2017 cydgynhyrchodd Sefydliad y Glowyr, Coed Duon, a Theatrau Rhondda Cynon Taf fersiwn newydd o JASON & THE ARGONAUTS i blant 8 oed a hŷn. Cafodd y cynhyrchiad ei addasu gan Mark Williams, ei gyfarwyddo gan Julia Thomas a’i gynnal mewn nifer o leoliadau ar draws Cymru.
Mae Sefydliad y Glowyr, Coed Duon, yn ymddiriedolaeth elusennol (elusen gofrestredig 1000905), a Chyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili yw ei unig ymddiriedolwr corfforaethol. Mae’r Cabinet yn gweithredu fel ymddiriedolwyr i’r elusen.
Gellir gweld rhagor o fanylion am Gabinet CBSC yma..
Mae Sefydliad y Glowyr, Coed Duon wedi cael ei weddnewid sawl tro i ddod yn lleoliad celfyddydau ac adloniant llewyrchus fel y mae heddiw.
Yn wreiddiol roedd Sefydliad Lles a Llyfrgell Glowyr Coed Duon, a adeiladwyd yn 1925 fel neuadd snwcer un llawr, yn eiddo i Sefydliad Lles Cymdeithasol y Diwydiant Glo a thalwyd amdano o gyflogau gweithwyr Glofa Oakdale ar raddfa o 3 ceiniog yr wythnos.
Yn 1936, ychwanegwyd dau lawr arall i’r adeilad i gynnwys y llwyfan, awditoriwm, llawr dawnsio, ystafell ddarllen, llyfrgell, ystafell fenywod ac ystafelloedd ymarfer i gymdeithasau lleol.
Roedd y digwyddiadau gwreiddiol a lwyfannwyd yn yr adeilad yn cynnwys dawnsfeydd amser te, snwcer / biliards, grwpiau darllen, ymarferion a chyfarfodydd undebau i’r glowyr lleol.
Ar ôl dadfeilio yn y 1970au-1980au yn sgil cau llawer o’r glofeydd lleol, cafodd yr adeilad ei drosglwyddo i Gyngor Islwyn fel ymddiriedolaeth elusennol yn 1990.
Cafodd ei adnewyddu a’i ailagor ym mis Chwefror 1992 fel lleoliad celfyddydau ac adloniant cymunedol diolch i gyllid oddi wrth Gyngor Bwrdeistref Islwyn a’r Swyddfa Gymreig. Yn y gyfres o gyngherddau agoriadol perfformiodd plant ysgol lleol ar yr un llwyfan â Ken Dodd, Jasper Carrott ac Opera Cenedlaethol Cymru.
Mae Sefydliad y Glowyr, Coed Duon, yn ymddiriedolaeth elusennol sy’n cael ei rheoli fel rhan o Wasanaeth Theatr a Chelfyddydau Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili.
Yn 2010, buddsoddodd Cabinet Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili £1.6 miliwn mewn gwaith i’w adnewyddu’n llwyr. Cafodd y gwaith, a wnaethpwyd dros bedair blynedd, ei ariannu o Gronfa Rheoli Asedau’r awdurdod lleol.
Mae Sefydliad y Glowyr, Coed Duon, yn cael cymorth cyllid oddi wrth Gyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili.
Yn 2015, dyfarnodd Cyngor Celfyddydau Cymru statws Portffolio Celfyddydol Cymru i Sefydliad y Glowyr, Coed Duon.
Mae Sefydliad y Glowyr, Coed Duon, yn adeilad rhestredig Gradd II* ac mae ganddo statws elusennol.
Elusen Gofrestredig: 1000905
